وقتی بادها و امواج دنیا نیز قیام می‌کنند!

دانشمندان علوم اقیانوسی کشف کرده اند که سرعت بادها و ارتفاع امواج اقیانوس‌های جهان، در طول ربع قرن گذشته افزایش یافته است. عاملی که می تواند دلیل افزایش طوفان‌ها و گردبادهای اقیانوسی باشد.
محمود حاج‌زمان: سرعت بادها و ارتفاع امواج اقیانوس‌های جهان در طول ربع قرن گذشته افزایش یافته است. هنوز مشخص نیست که آیا این یک روند کوتاه مدت است یا نشانه‌ای از تغییرات طولانی مدت آب و هوایی است. در هر حال این امر باعث شده است که طوفان‌های اقیانوسی و گردبادهای بیشتری در جهان رخ دهد.

به گزارش اکونومیست ایان یانگ از دانشگاه ملی استرالیا و همکارانش، داده‌های ماهواره‌ای بین سال‌های 1985 تا 2008 / 1364 تا 1387 را بررسی کرده‌اند تا ارتفاع امواج و سرعت بادها را در سراسر اقیانو‌س‌های جهان محاسبه کنند. آنها کشف کردند که بادها قوی‌تر شده‌اند و به طور متوسط سرعت بادهای اقیانوسی هر سال، بین 0.25 تا 0.5 درصد افزایش یافته است. در مجموع، سرعت بادها نسبت به 20 سال گذشته بین 5 تا 10 درصد افزایش داشته است.

به گفته یانگ این روند برای بادهای قوی‌تر شدیدتر بوده است. برای مثال، سرعت 1 درصد سریع‌ترین بادها، هر ساله 0.75 درصد افزایش یافته است. نتایج این تحقیق با اندازه‌گیری‌های متداول شناورهای آب‌های عمیق و مدل‌های عددی مقایسه شده است. یانگ می‌گوید: «اگرچه تفاوت‌هایی وجود دارد، اما خصوصیات کلی مشابهی در داده‌های تمام روش‌ها مشاهده می‌شود.»

از فضا تا دریا
تلاش‌های قبلی برای تحقیق این پدیده‌ها، شامل مشاهدات انجام شده از روی کشتی‌ها و شناورها بوده است، اما این مشاهدات تنها می‌توانست یک تصویر محلی را ایجاد کند. استفاده از داده‌های ارتفاع‌سنج ماهواره‌ها به این گروه اجازه داد تا برای نخستین بار، روندهای ده ساله‌ای را در مقیاس جهانی کشف کنند.

ارتفاع‌سنج‌های ماهواره‌ای با استفاده از رادار، ارتفاع نقاط روی سطح زمین را اندازه‌گیری می‌کنند و می‌توانند ارتفاع امواج را با دقت زیادی اندازه‌گیری کنند. اندازه‌گیری هم‌زمان انحراف سیگنال‌های رادار، امکان محاسبه سرعت باد را نیز فراهم می‌کرد.

این نگاه جهانی که با استفاده از ماهواره‌ها به دست آمد، روندهای قوی‌تر را در برخی مناطق نسبت به مناطق دیگر نشان می‌دهد. برای مثال ارتفاع موج و سرعت باد در اقیانوس‌های نیم‌کره جنوبی نسبت به نیم‌کره شمالی زمین، با سرعت بیشتری افزایش یافته است.

عامل محرک
یانگ تنها می‌تواند حدس بزند چه عاملی باعث این تغییرات شده است. وی می‌گوید: «اگر اقیانوس‌ها گرم شده باشند، این انرژی می‌تواند با تغذیه طوفان‌ها، باعث افزایش سرعت بادها و ارتفاع امواج شود. اما با استفاده از داده‌هایی که تنها دو دهه را پوشش می‌دهد، هنوز زود است که بگوییم این یک روند طولانی مدت است. ما عامل محرک این روند را نمی‌دانیم.»

نیروهای منطقه‌ای زیادی هستند که بر روی باد و امواج تاثیر می‌گذارند. مارک هامر، محقق امواج مرکز تحقیقات آب و هوای استرالیا در هوبارت تاسمانی می‌گوید: «وجود چنین روند یکنواختی شگفت‌انگیز است. تغییرپذیری باد و امواج مرتبط با سیستم‌های آب و هوایی مانند ال‌نینو، نوسانات اقیانوس اطلس شمالی و رفتارهای سالیانه اقیانوس اطلس جنوبی، همگی می‌تواند به توضیح این مطلب کمک کند.»
یانگ می‌گوید که اگر قوی‌تر شدن بادها و افزایش ارتفاع امواج حتی برای چند سال دیگر ادامه یابد، نشان می‌دهد که طوفان‌های اقیانوسی، تندبادها و گردبادهای شدیدتری در راه است.

با این وجود، تام بالدوک، مهندس اقیانوسی دانشگاه کویینزلند استرالیا می‌گوید: «اگرچه هیچ دلیلی برای زیر سوال بردن این تحلیل‌ها وجود ندارد، اما لزوما بدان معنی نیست که حوادث اقیانوسی طبیعی شدیدتری در راه است.» وی ادامه می‌دهد: «تندبادها، توفندها و گردبادها تحت شرایط آب و هوایی پیچیده منطقه‌ای رخ می‌دهند و تنها به سرعت باد و ارتفاع امواج بستگی ندارد. برای مثال باد در عرض‌های جغرافیایی بالاتر سرعت بیشتری دارد، اما اغلب گردبادها در حوالی استوا رخ می‌دهند.»

منبع: خبر آنلاین

ايران نماينده کشورهاي منطقه در همکاري هاي دريايي شد.

رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي گفت: اين موسسه به عنوان نماينده ايران در منطقه خليج فارس و درياي عمان در پروژه هاي دريايي منطقه اي با کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی (IOC) همکاري مي کند.

" وحيد چگيني" در گفت و گو با ايرنا خاطرنشان کرد که هشتمين نشست سامانه جهاني ديده باني اقيانوس هند که اسفندماه 89 در ايران برگزار شد، داراي پيامدهاي مثبتي بود .
وي گفت : دراين نشست ايران به عنوان نماينده کشورهاي منطقه عمان و خليج فارس معرفي و قرار شد در انجام پروژه هاي مختلف دريايي با کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی (IOC) همکاري کند.
چگيني اظهارداشت: همچنين در اين نشست مقرر شد که ايران در سه پروژه منطقه اي با موضوعات پايش سواحل ، بحث اکولوژي و بيولوژيک اقيانوس هند و مسايل مربوط به فيزيک دريا با کشورهاي عضو اين کميسيون همکاري داشته باشد.
وي گفت: قرار شد در انجام اين پروژه ها موسسه ملي اقيانوس شناسي به نمايندگي از سوي ايران با کشورهاي پيشرو در بحث اقيانوس شناسي مانند استراليا و هند همکاري کند.
هشتمین نشست برنامه سامانه جهانی دیده بانی اقیانوس هند (IOGOOS) با حضور نمایندگان هشت کشور شامل ایران، استرالیا، ژاپن، مالدیو، تانزانیا، تایلند، جزیره موریس و هندوستان اسفندماه سال گذشته در ايران برگزار شد. 

افزايش سطح آب درياها تا سال2100

سطح آب درياها تا تا سال 2100 ميلادي 1.6 متر افزايش خواهد يافت.
به گزارش مانا به نقل از رويترز، طبق اعلام پروژه ارزيابي و مونيتورينگ قطب شمال (AMAP) اين پديده مناطق ساحلي از بنگلادش تا فلوريدا و نيز شهرهايي همچون لندن و شانگهاي را در معرض خطر قرار خواهد داد.
آب شدن توده های یخ موجود در منطقه گرینلند واقع در قطب شمال به عنوان يكي از علل افزايش سطح آب درياها عنوان شده است .
به طور میانگین از سال 2003 تا 2008 سطح آب دریاهای جهان سالانه سه میلیمتر افزایش یافته است.

هواشناسی دریایی در کشور پیشرفته تر می شود

معاون توسعه كاربردهاي هواشناسي تحقيق و آموزش سازمان هواشناسي برنامه‌هاي اين سازمان به منظور رفع نيازهاي بخش دريايي در سال جاری را تشریح کرد.
دكتر"مجتبی ذوالجودي" در گفتگو با مانا نصب و راه اندازي سامانه هواشناسي دريايي چابهارجهت اندازه گيري پارامترهاي اقيانوس شناسي و تجهيز ادوات اندازه گيري شناور تحقيقاتي هواشناسی دريايي گيلان را از جمله برنامه‌هاي اين سازمان سال جاري در سال جاری عنوان كرد.
این مقام مسئول در سازمان هواشناسی از اجراي مدل SWAN در درياي خزر خبر داد و گفت: با استفاده از این مدل مي توان پيش بيني های جوی دريايي را به کليه بنادر ايران در دريای خزر و ساير كاربران دريايي اعلام كرد.
ذوالجودي همچنين تهيه گزارش ملی به منظور ارائه در پانزدهمين اجلاس کميته هواشناسی آبشناسی و مراقبت محيطي دريای خزر و انتشار مجله علوم جوی و اقيانوسی و برگزاري همايش بين المللي اقيانوس شناسي خليج فارس در اسفند سال 1390 را از ديگر برنامه‌هاي سازمان هواشناسی برشمرد و افزود: برنامه تدوين شده به منظور پیشرفت و توسعه بیشتر بخش هواشناسی دريايي در کشور، قرار است تعداد بيشتری بويه هواشناسی دريايي و ايستگاه ساحلی به منظور پوشش آب های کشور در طول اجرای برنامه پنج ساله پنجم توسعه، تهيه و راه اندازی شود.
ذوالجودي با بيان اينكه اجرای برنامه های هواشناسی دريايي مستلزم صرف هزينه هاي بالايي است افزود: شوراي عالي اقيانوس شناسي در اين رابطه مي تواند نقش پر رنگي را ايفا نمايد.
وي تاكيد كرد: برگزاري منسجم جلسات اين شورا طبق يك برنامه مدون از جمله اموری است كه به موازات ساير برنامه هاي دريايي اين سازمان دنبال خواهد شد .
وي حضور فعال و مستمر سازمان هواشناسی به عنوان نماينده ايران در كميته‌های هواشناسی جهانی به منظور اثر گذاری هرچه بيشتر در تصميم گيري‌هاي منطقه ای و جهانی در زمينه هواشناسی دريايي را از اهداف بلند مدت اين سازمان طی سال های آتی عنوان كرد.
ذوالجودي به فعاليت های صورت گرفته در استان های ساحلی کشور در بخش توسعه شبکه ديده‌بانی و پايش و اندازه گيري پارامترهاي هواشناسي دريايي اشاره كرد و اظهار داشت: استقرار رادارهای هواشناسی در مناطق ساحلی، نصب و راه اندازی ايستگاه های ساحلی در مناطق کم عمق و همچنين تهيه يک شناور تحقيقاتي از جمله برنامه های اين سازمان در بخش دريايي است.
وی پيش بيني پديده های هواشناسی دريايي و ارائه پيش آگاهی به کاربران دريايي را يكي از مهمترين وظايف سازمان هواشناسی عنوان كرد و گفت : در حال حاضر با توسعه فناوری و افزايش کمی و كيفي بسترهای مخابراتی اين اطلاعات از طريق اينترنت، پيامک و ... در اختيار کاربران قرار می گيرد.
وي همچنين به اجرای مدل های عددی امواج ناشی از باد در سازمان هواشناسي اشاره كرد و افزود: راه اندازی و عملياتي کردن مدل های عددی جریان و انتشار آلاينده ها به عنوان دستور کار کارشناسان بخش هواشناسی دريايي تعيين شده است.
وي گستردگی درياها و عدم دسترسی کامل به تمام نقاط آن برای هر کشور تاكيد كرد و همکاری های منطقه ای و بين المللی را برای رفع نياز‌هاي دريايي کشورها امري ضروري دانست.
وي گفت: در اين راستا کميته ها و شوراهای متعددی تاسيس شده که ايران به عضويت آنها درآمده كه در این ارتباط مي‌توان به کميته هماهنگی هواشناسی، آبشناسی و مراقبت محيطي درياي خزر (CASPCOM)، و همچنين کمیسيون فنی مشترک هواشناسی دريايي و اقيانوس شناسی (JCOMM) اشاره کرد.

سوخت گیاهی، جایگزینی برای کاهش آلودگی

اخیرا مسئله‌ای که در سراسر دنیا و به‌ویژه در ایران مد نظر قرار گرفته، یافتن راهکارهایی جهت کاهش مصرف سوخت و انرژی است.

انجام تحقیقات و اجرای طرح‌ها در زمینه جایگزین کردن سوخت‌های فسیلی با سوخت‌های جایگزین طبیعی، ازجمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد زیرا منابع نفتی و گازی ایران که جهت ادامه حیات صنایع کشور اهمیت دارد بنا بر نظر برخی از کارشناسان درصورت ادامه روند مصرف کنونی تا کمتر از 5 دهه آینده به اتمام می‌رسد، بنابراین اعتقاد کارشناسان بر این است که باید بتوان با اجرای سیاست‌های مناسبی در زمینه انرژی‌های جایگزین، میزان مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور را کاهش داد تا ذخایر نفتی و گازی کشور دیر‌تر تمام شود و نسل‌های بعد نیز بتوانند از آنها استفاده کنند. استفاده از سوخت‌های گیاهی یا هرنوع سوخت جایگزین نیز می‌تواند در کاهش میزان آلودگی هوا در شهرهای بزرگ مؤثر باشد.

در سال‌های اخیر مطالعات کارشناسی انجام شده روی حوزه‌های نفتی و گازی در دنیا حکایت از آن دارد که تا یکی، دو سده آینده ذخایر گازی و نفتی رو به پایان خواهد رفت، بنابراین از هم‌اکنون دانشمندان سرگرم انجام تحقیقاتی جهت یافتن راه‌هایی برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی با سوخت‌های جایگزین و پایدار هستند.

سوخت جایگزین- که همچنین به سوخت غیرمعمول و سوخت پیشرفته معروف است- به هر نوع ماده‌ای می‌گویند که می‌تواند به‌عنوان سوخت و به‌جای سوخت‌های معمولی استفاده شود.

سوخت‌های معمولی عبارتند از: سوخت‌های فسیلی (نفت، زغال‌سنگ، پروپان و گاز طبیعی و سوخت‌های هسته‌ای مانند اورانیم. برخی از بهترین سوخت‌های جایگزین عبارتند از: بیودیزل، سوخت الکل (متانول، اتانول، بوتانول1)، الکتریسیته ذخیره‌شده در مواد شیمیایی (مانند باتری و پیل سوختی)، هیدروژن، گاز متان غیرفسیلی، گاز طبیعی غیرفسیلی، سوخت روغن گیاهی و دیگر زیست‌توده‌ها.

سوخت گیاهی برای هواپیماها

تا پیش از این تحقیقاتی برای جایگزین کردن سوخت فسیلی خودروها با سوخت گیاهی انجام گرفته بود اما اخیرا محققان دایره تحقیقات خود را در زمینه استفاده از سوخت گیاهی در خودروها گسترش داده‌اند و بر مبنای اخبار خبرگزاری‌ها، یکی از موارد تحقیقاتی دانشمندان در این زمینه، یافتن سوخت جایگزین برای هواپیماهاست.

یکی از سوخت‌های مورد نظر برای هواپیماها سوخت گیاهی بوده که در سال‌های اخیر نیز آزمایش‌هایی روی هواپیماها با استفاده از سوخت گیاهی انجام گرفته است. البته تلاش دانشمندان بر استفاده نکردن از سوخت‌های گیاهی خوراکی متمرکز است زیرا استفاده زیاد از سوخت گیاهی خوراکی نیز محدودیت دارد و این مسئله می‌تواند در آینده منجر به ازبین رفتن ذخایر خوراکی بشر در سراسر کره خاکی شود.

در سال 2009 نیز اخباری در خبرگزاری‌ها مبنی بر انجام پرواز نخستین هواپیما با سوخت گیاهی انتشار یافت. در یکی از این خبرها گزارش شده بود که «یک فروند بوئینگ 747 نخستین بار با سوخت گیاهی از نیوزیلند به پرواز درآمد».

بر مبنای همین گزارش، خلبانان این بوئینگ متعلق به شرکت هواپیمایی نیوزیلند موفق شده بودند هواپیما را با سوختی متشکل از روغن گیاهی به‌مدت 2ساعت به پرواز در آورند.50 درصد از سوخت یکی از 4موتور این هواپیما از روغن جاتروفا تشکیل شده بود؛ گیاه جاتروفا که در برزیل می‌روید جانشین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود.

دیوید مورگان، خلبان هواپیمای نیوزیلندی در این باره گفته بود: جاتروفا گیاه مناطق استوایی است که مورد استفاده انسان یا حیوانات قرار نمی‌گیرد زیرا گیاهی سمی است. هسته‌های این گیاه حاوی روغنی است که پس از پالایش به سوخت تبدیل می‌شود.

جاتروفا همچنین طلای سبز صحرا لقب گرفته که در زمین‌های خشک و لم‌یزرع نیز قابل روییدن است و کشت آن زیانی به زمین‌های حاصلخیز وارد نمی‌کند. رود کلاینپاست، حشره‌شناس نیوزیلندی، می‌گوید: اگر بتوان با جایگزینی گیاهان به جای انرژی‌های فسیلی، کربن تولید کرد، کمترین زیان به آب و هوای زمین وارد خواهد شد، به همین علت سوخت‌های گیاهی آینده‌ای درخشان خواهند داشت.

تحقق رؤیای پرواز با سوخت گیاهی تا 10 سال آینده

کارشناسان هواپیمایی می‌گویند که پروازهای آزمایشی اخیر، عملی بودن استفاده از سوخت‌های گیاهی در هواپیماها را ثابت کرده‌اند و احتمال دارد شرکت‌های هواپیمایی ظرف یک دهه آینده عمدتا از این سوخت‌ها استفاده کنند.
کارشناسان می‌گویند که تمرکز آنها اکنون بر یافتن گیاهانی است که جزو محصولات غذایی نباشند یا موجب از بین رفتن جنگل‌ها نشوند.

سازمانی موسوم به «میزگرد» برای سوخت‌های گیاهی پایدار در حال تدوین معیارهایی برای تأیید سوخت‌های گیاهی است. شرکت‌های هواپیمایی از سال2008 تاکنون 5پرواز آزمایشی را با استفاده از سوخت‌های گیاهی انجام داده‌اند.
یکی از منابع امیدوار‌کننده برای تولید سوخت گیاهی کاملیاست که گیاهی از خانواده خردل به شمار می‌رود و کشاورزان از آن به‌عنوان محصولی تناوبی برای احیای خاک استفاده می‌کنند. ترانس اسکات از مقامات شرکت هواپیما‌سازی‌ بوئینگ گفته است: این سوخت‌ها احتمالا امسال برای استفاده تجاری تأیید خواهند شد.

فواید تولید سوخت‌های گیاهی

1- امنیت انرژی: تنوع منابع انرژی سوخت‌های گیاهی نوعی امنیت را در تولید این سوخت ایجاد می‌کند.
2- ملاحظات زیست‌محیطی: گسترش مصرف سوخت‌های گیاهی تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش گازهای گلخانه‌ای و همچنین پتانسیل کاهش آلاینده‌های هوا ناشی از مصرف سوخت‌های متعارف را نیز دارد. براساس مطالعات صورت گرفته نشان داده شده است که استفاده از این سوخت‌ها می‌تواند بر کاهش آلاینده‌هایی نظیر مونوکسید کربن و سایر مواد سمی تأثیر داشته باشد.
3 ـ حمایت از بخش کشاورزی: علاوه بر فواید زیست‌محیطی سوخت‌های گیاهی، یکی دیگر از محرک‌های توسعه این سوخت‌ها تأثیر آن بر توسعه اقتصادی روستایی اعلام شده است. همچنین این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر اشتغال و معیشت کشاورزان داشته باشد. تولید سوخت‌های گیاهی تأثیر فزاینده‌ای در اشتغال و درآمدزایی دارد؛ پس توسعه این سوخت‌ها موجب درآمدزایی در بخش کشاورزی، توسعه روستایی و رشد اقتصادی می‌شود.

موانع و نگرانی‌ها

اما تولید و صدور سوخت‌های گیاهی نیاز به توسعه زیرساخت‌های خاص خود دارد. همچنین سرمایه‌گذاری در جاده‌ها، خطوط راه آهن و لوله نیز ضروری است. در حالی که مشوق‌های سیاسی کلان در این راستا قرار ندارند و بیشترین حمایت‌های داخلی از کشورهای صنعتی صورت می‌گیرد اما محصولاتی با موازنه انرژی بالا (جهت تولید سوخت‌های گیاهی) عملا در کشورهای
در حال توسعه در نواحی گرمسیری کشت می‌شود.

از سوی دیگر سوخت‌های گیاهی چالش‌ها و فرصت‌های مهمی را در زمینه توسعه پایدار، هم در سطوح ملی و هم در سطح جهانی به همراه دارند. این پدیده می‌تواند به مواجهه با بحران تغییرات اقلیمی و نیز بهبود اشتغال و درآمدزایی در نواحی روستایی کمک کند. همچنین تنوع‌بخشی به منابع انرژی، بهبود موازنه تجاری و نیز کیفیت هوا از دیگر مزایای توسعه آنها محسوب می‌شود. با این حال سوخت‌های گیاهی راه‌حل معجزه‌گر نیستند و توسعه آنها با ملاحظاتی همراه است.

کشت محصولات سوختی می‌تواند موجب مخاطرات زیست‌محیطی در حوزه تولید کشاورزی شود. به‌عنوان مثال گسترش پهنه‌های کشاورزی و در نتیجه کاهش سطح جنگل‌ها و مراتع و تنوع زیستی، یک نگرانی عمده در این زمینه است. از دیدگاه اجتماعی ملاحظات مهمی در مورد تأیید تولید این سوخت‌ها بر نیروی کار و امنیت غذایی وجود دارد. شکل‌گیری یک بازار غیررقابتی می‌تواند موجب توزیع نابرابر منافع طی زنجیره ارزش افزایی این محصولات شود.

منبع: همشهری

لقه گمشده میان تغییرات اقلیمی و رویدادهای جوی نامتعارف اخیر

اخیرا یک سؤال توجه محققان را به‌خود جلب کرده است و آن اینکه آیا توفان‌های شدید و سیلاب‌ها حقیقتا با تغییرات اقلیمی مربوط هستند یا خیر؟

اگر شما سرتیتر خبرها را در سال گذشته میلادی و زمانی که سیل پاکستان را به زیر آب برد، دنبال کرده باشید قطعا شنیده‌اید که احتمالا رابطه‌ای میان تغییر اقلیم و سیلاب‌های رو به گسترش وجود دارد. درحال حاضر مطالعاتی که اخیرا روی توفان‌های شدید و سیلاب‌های خانمان‌برانداز انجام شده است، مدارک بیشتری را جهت اثبات این فرضیه که افزایش گازهای گلخانه‌ای عملا منجر به وقوع اتفاقات نامتعارف جوی می‌شوند، ارائه داده است. تحقیق اخیر نیز جزئی از مطالعات پیشگامانه‌ای است که مدعی هستند مدارک مستدل و غیرقابل‌انکاری حاکی از نقش انسان در تغییر پدیده‌های طبیعی وجود دارد، این در حالی است که از مدت‌ها پیش الگوهای جوی و مشاهدات علمی نیز به چنین رابطه‌ای و تأثیر گرمایش جهانی بر آن اشاره داشته‌اند.

فرانسیس زویرز و همکارانش در یک تحقیق جامع داده‌های مربوط به بارندگی را در نیمکره‌شمالی زمین از سال1951 تا 1999 میلادی (یعنی 50سال آخر قرن20) مورد مطالعه قرار دادند؛ البته شایان ذکر است که محدوده مطالعاتی این گروه متمرکز است بر آسیا، اروپا و آمریکا. نتایج بررسی‌ها حاکی از افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای است. حدودا دو سوم ایستگاه‌های هواشناسی این افزایش را تأیید کرده‌اند و البته در همین بازه زمانی داده‌ها نشان می‌دهند که میزان بارندگی نیز به‌شدت افزایش یافته است. زویرز، سرپرست کنسرسیوم اثرات جوی اقیانوس آرام از دانشگاه ویکتوریا، می‌گوید: مشاهدات ما حاکی از آن است که در نیمکره‌شمالی رویدادهایی همچون بارندگی‌های 24ساعته یا وزش شدید بادها به شکل توفان در طول یک شبانه‌روز رو‌ به افزایش هستند؛ در حقیقت با گذشت زمان بر تعداد رویدادهایی از این دست در طول یک سال افزوده می‌شود. مطالعات این گروه تحقیقاتی در اواخر ماه فوریه سال2011 میلادی (اسفند ماه سال89) در مجله طبیعت (نیچر) چاپ شد.

خشکسالی‌های وسیع

ساندرا پوستل مسئول پروژه سیاستگذاری حفاظت ازآب‌های جهانی و همکار مجله نشنال جئوگرافی در بخش آب‌های شیرین، می‌گوید: تحقیقاتی از این دست، اطلاعات ارزشمند علمی و مدارکی مستند از الگوهای جوی پیش‌بینی شده توسط دانشمندان را ارائه می‌کنند. خانم پوستل اضافه کرد که دانشمندان متخصص در زمینه هواشناسی اعلام کرده‌اند که رویدادهای جوی شدیدی از این دست باز هم در راه هستند؛ رویدادهایی نظیر سیلاب‌های شدید در برخی مناطق و خشکسالی‌های وسیع در جاهایی دیگر. آنچه سیلاب شدید استرالیا به دانشمندان نشان داد حاکی از آن است که حتی 2 رویداد کاملا متفاوت هم می‌تواند در یک مکان اتفاق بیفتد. استرالیا پس از یک دهه خشکسالی شاهد سیلابی در مقیاس وسیع بوده که کمتر کسی انتظار آن را به این شدت داشته است.

ممکن است که برخی تصور کنند بارندگی‌های شدید می‌توانند برای مناطق خشک مفید باشند، خصوصا در زمانی که 80درصد منابع آب جهانی هم‌اکنون در معرض خطر هستند، اما مسلماً چنانچه بشر نتواند راهی برای مهار بارندگی‌هایی از این دست پیدا کند، چنین امری محقق نخواهد شد. این مسائل معمولا چندبعدی هستند؛ به‌عنوان مثال پاکستان تنها پس از گذشت چند ماه از خشکسالی‌های شدید، شاهد سیلابی بود که بر بحران موادغذایی جهان هم تأثیر گذاشت.

پوستل همچنین اضافه کرد که آب قطعا برای مصارف آبیاری، تولیدی، صنعتی و شهری مفید و حتی ضروری است اما همه اینها زمانی معنا پیدا می‌کند که بتوان آب را نگه داشت یا آن را کنترل کرد. اما سیلاب‌های عظیم نظیر آنچه در پاکستان و استرالیا مشاهده شد، اساسا هم به شهرها آسیب وارد می‌کند و هم به زمین‌های کشاورزی.

افزایش بارندگی بر اثر گرمایش زمین

زویرز داده‌های موجود را با الگوهای جوی که اثرات دی‌اکسیدکربن (Co2‌) و سایر گازهای گلخانه‌ای را تشریح می‌کنند، مقایسه کرده؛ نتیجه حاکی از وجود یک رابطه نامشخص اما قطعی در این میان است. زویرز می‌گوید: این تغییرات شگرف در بارندگی‌ها را نمی‌توان با نیروهای طبیعی تشریح کرد. تغییرات طبیعی معمولا از الگوهای متعارفی تبعیت می‌کنند مثلا ال‌نینو یا برخی تغییرات دیگر. زویرز همچنین گفت که گرمایش جهانی سبب می‌شود تا جو، آب بیشتری را در خود نگه دارد؛ در نهایت این مازاد مجدداً از طریق بارش به زمین برخواهد گشت. مشکل اینجاست زمانی که باران می‌بارد، آب جاری می‌شود و کمتر نفوذ می‌کند.

این امر به‌واسطه کاهش سطوح نفوذپذیر نظیر جنگل، مرتع و... در سطح زمین است. الگوهای جوی پیشرفته پیش‌بینی کرده‌اند که با توجه به افزایش بارندگی در اثر گرمایش جهانی، در آینده مناطقی که مرطوب هستند مرطوب‌تر و مناطقی که خشک هستند خشک‌تر خواهند شد. مشاهدات زویرز و همکارانش تأیید می‌کنند که از نیمه دوم قرن20 به بعد میزان بارش با افزایش چشمگیری مواجه بوده است. وی می‌گوید: این احتمال وجود دارد که این تغییرات در آینده حتی از آنچه پیش‌بینی شده هم بیشتر شوند.

به‌عنوان مثال الگوهای جوی کشور کانادا بارش شدید در قرن20 و بالاخص اواخر آن را نشان می‌دهند، در حالی که میزان بارش در قرن21 و خصوصا 50سال آخر این قرن خیلی بیشتر از آن چیزی خواهد بود که کانادا در قرن 20 به‌خود دیده است. اگر شدت توفان‌های قرن20 تنها یک‌درصد از تغییرات را به‌خود اختصاص دهند، در قرن 21 این تغییرات 2 برابر خواهد شد. توجه کنید که با شدیدتر شدن توفان‌ها، سیستم‌های زهکشی هم پیشرفت کرده‌اند اما این پیشرفت متناسب است با وضعیت کنونی و احتمالاً چندین سال بعد. مشکل اینجاست که تمرکز گازهای گلخانه‌ای و گستردگی رویدادهایی از این دست در آینده بسیار بیشتر از آن خواهد شد که قابل تصور باشد و بالطبع بایستی منتظر خساراتی بیشتر (حداقل 2برابر) بود.

در یک تحقیق جداگانه پاردیپ پال و همکارانش سیلاب‌های خانمان‌برانداز تاریخی انگلستان و جزایر ولز را در پاییز سال2000 میلادی مورد مطالعه قرار دادند. پاییز سال2000 میلادی یکی از پرباران‌ترین سال‌هایی بوده که در گزارش‌های هواشناسی که سابقه‌اش به سال1766میلادی برمی‌گردد، به ثبت رسیده است. هدف گروه تحقیقاتی پال این بود که مشخص کنند چگونه گازهای گلخانه‌ای و درپی آن گرمایش جهانی می‌توانند بر احتمال آسیب‌رسانی پدیده‌های طبیعی جوی اثر بگذارند.

پال که از دانشمندان مؤسسه علوم جوی و اتمسفری زوریخ است، توانسته الگوهای گرمایش متأثر از فعالیت‌های انسانی را به سیلاب‌های نامتعارف اخیر مربوط کند. بی‌شک جابه‌جایی تندبادهای اقیانوس اطلس شمالی در وقوع سیلاب‌های اخیر بی‌تأثیر نبوده است؛ حوادثی از این دست در وقوع سیلاب‌های سال2000میلادی نیز نقش داشته‌اند. تیم تحقیقاتی پال هزاران مدل شبیه‌سازی شده جوی را در کامپیوتر طراحی و پیاده کردند. آنها حتی در تحقیقات خود توانستند از مزایای یک شبکه کامپیوتری وسیع نیز بهره‌برداری کنند به‌این‌شکل که علاقه‌مندان به مسائل جوی داوطلبانه کامپیوترهای خانگی‌شان را در ساعت‌هایی که عملا از آن استفاده نمی‌کردند، در اختیار پروژه پیش‌بینی جوی قرار دادند و بدین طریق گروه تحقیقاتی توانست مدل‌های خود را در ابعادی وسیع‌تر شبیه‌سازی کند.

این گروه در پیش‌بینی‌های خود شرایط حقیقی و کنونی جهان را با آنچه در سال2000 میلادی رخ داده بود مقایسه کرد تا مشخص شود که آیا با گذشت زمان بازهم باید انتظار وقوع رویدادهایی مشابه را داشت یا خیر؟ پال به خبرنگاران گفت: زمانی که ما تمامی الگوهای شبیه‌سازی شده جوی را به مدل مربوطه سیلاب تحت برنامه راه‌حل‌های مدیریت بحران وارد کردیم، متوجه شدیم که احتمال وقوع سیلاب‌های خانمان‌برانداز بسیار زیاد است. نسبت به پاییز سال2000 میلادی این احتمال را می‌توان در حد 2برابر یا حتی بیشتر هم تخمین زد. درحقیقت مدل فوق‌الذکر با احتمال 90درصد نشان می‌دهد که گازهایی که بشر در خلال سده گذشته به آسمان فرستاده، بیش از 20درصد خطر بروز سیلاب در انگلستان و جزایر ولز را بالا برده‌اند.

nationalgeographic.com/dailynews

اقیانوس منجمد شمالی، گرم‌تر می‌شود

جریان آب حوزه آتلانتیک، گرم‌ترین جریان را در طول 2000سال گذشته داشته است. طبق تحقیقی که نتیجه آن در مجله ساینس چاپ شده است، امروزه دمای جریان آب واردشده به اقیانوس قطب شمال که از اقیانوس آتلانتیک می‌آید، 2درجه سانتی‌گراد گرم‌تر از حداقل 2000سال پیش است. 

محققان با استفاده از این یافته‌ها و تصاویر مربوط به ذوب‌شدن یخ‌های اقیانوس و آب‌های گرم زمین حدس می‌زنند که افزایش دما با شدت تغییر جوی در قطب شمال ارتباط دارد. رابرت ‌اسپیل هاگن، اقیانو‌س‌شناس در مؤسسه علوم دریایی لیبنیز در کیل آلمان، به همراه همکارانش دریای فریم استریت را مورد بررسی قرار دادند. این دریا بین گرینلند و مجمع الجزایر اسؤالبارد نروژ جریان دارد و حامل بزرگ‌ترین کانال آب گرم است که به اقیانوس قطب شمال جریان می‌یابد. جریان آب‌گرم 50متر زیر سطح دریا قرار دارد و می‌تواند در تابستان به 6درجه سانتی‌گراد برسد که در مقایسه با اقیانوس منجمد شمالی که درجه آب‌های یخ سطح آن به منهای 2درجه سانتی‌گراد زیرصفر می‌رسد، این گرما زیاد است.

اسپیل هاگن و گروهش برای ارزیابی نوسانات دمایی گذشته در مورد این جریان، یک نمونه 46سانتی‌متری از کف اقیانوس گرفتند. آنها این نمونه را از نظر بقایای پلانگتون‌های سخت پوست مورد بررسی قرار دادند و تعداد گونه‌های پلانگتونی که بیشتر در آب‌های یخ‌زده قطبی زیست داشتند را با تعداد پلانگتون‌هایی که آب گرم را ترجیح می‌دهند و زیر سطح قطب هستند، مقایسه کردند. همچنین نسبت منیزیم به کلسیم موجود در پوسته‌های پلانگتون‌ها را هم مورد سنجش قرار دادند، که در دمای گرم این نسبت متفاوت است. چون هر نیم سانتی‌متر از لایه رسوبی، بیانگر یک یا 2دهه از وقایع تاریخی می‌باشد، محققان توانسته‌اند تنها روند کلی دما را کشف کنند اما هردو روش نشان‌دهنده این مورد است که از نخستین روز پس از میلاد تا دهه1850‌، میانگین دمای آب تابستان در حدود 3/5درجه سانتی‌گراد بوده که در هر مقطع 2درجه افزایش داشته است.

بی‌نظمی‌های قرن گذشته

جاشوآ ویلیس، اقیانوس‌شناس لابراتوار جت پراپالشن در پاسادنا کالیفرنیا می‌گوید که هنوز قطعه یخی دیگری وجود دارد؛ منظور او نمودار قطعه یخی اقیانوس است که بیانگر افزایش آشکار دما در دهه‌های اخیر است. او می‌افزاید: این یک قطعه باقیمانده نشان‌دهنده بی‌نظمی‌های جوی در100سال گذشته است. اسپیل هاگن می‌گوید: این مورد شگفت‌آور نیست، در نظر داشته باشید که ما گرم شدن اقیانوس و عقب‌نشینی پوشش یخی را طی 100سال گذشته مشاهده کرده‌ایم. افزایش دمای جریان اقیانوس‌شمالی در سال‌های اخیر با افزایش حجم آب گرم همراه شده است.

این امر بیانگر این است که به‌طور حتم، میزان زیادی انرژی گرمایی وارد اقیانوس شمالی می‌شود. اسپیل‌هاگن می‌گوید که به‌طور حتم گرمای اضافی در ذوب شدن یخ‌های اقیانوس شمالی نقش دارد. اما رون کواک اقیانوس‌شناس- که در لابراتوار جت پراپالشن است- می‌گوید که نمی‌توان به آسانی علت این مورد را یافت. از لحاظ تئوری گرمای کافی در لایه زیرین آب‌های گرم و شور اقیانوس شمالی وجود دارد که می‌تواند تمام یخ‌های دریا را ذوب کند اما این گرما به زمان طولانی نیاز دارد تا بتواند از میان آب‌های کم نمک و سردتر لایه‌های بالای خود عبور کند.

برخی از اقیانوس‌شناسان حدس می‌زدند که تسمه‌نقاله‌ای که موجب چرخش آب دور کره زمین می‌شود، جریان آب حوزه آتلانتیک را پیش می‌برد و موجب می‌شود بخش‌هایی از اروپا به‌طور غیرعادی گرم شوند، که با ذوب‌شدن یخ‌های اقیانوس‌شمالی این گرم شدگی آهسته‌تر صورت می‌گیرد. ویلیز اخیرا در تحقیقی شرکت داشته است که در آن بحث می‌کند این جریان از یک سال به سال دیگر آن‌قدر متغیر است که هنوز داده‌های کافی برای تشخیص هیچ روندی در دسترس نیست. الگوهای جریان اقیانوس، آن‌قدر پیچیده هستند که امکان دارد زمانی که جریان تسمه نقاله‌ای کند می‌شود، جریان ورودی قوی‌تر شود یا بالعکس.
ترجمه :فاطمه السادات میر حبیبی

نیچر

سازمان اقیانوسی کشور تأسیس شود

نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در دیدار از مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی بر تأسیس سازمان اقیانوسی کشور تأکید کرد.

به گزارش مارین نیوز به نقل از روابط عمومی مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در یونسکو ضمن بازدید از مؤسسه در جلسه مشترک با رئیس و معاونان مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی شرکت کرد.

در این دیدار، دکتر محمدرضا مجیدی به توضیح نقش یونسکو در فعالیت‌های اقیانوسی در دنیا پرداخت و درباره نقش نمایندگی ایران در یونسکو در گسترش فعالیت‌های بین‌المللی ایران بخصوص در حوزه دریاها و اقیانوس‌ها توضیحاتی ایراد کرد.

نماینده ایران در یونسکو با تأکید بر تبدیل مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی به سازمان اقیانوسی گفت: با توجه به پیشرفت‌های بسیار خوبی که با ارشادات مقام معظم رهبری در حوزه هوا و فضا در کشور انجام شده؛ باید در حوزه دریاها و اقیانوس‌ها نیز به جلو حرکت کنیم و این نیازمند ایجاد سازمان اقیانوسی در کشور است.

مجیدی افزود: سازمان اقیانوسی کشور توان هماهنگ‎کردن تمامی ارگان‌های دریایی و اقیانوسی کشور را دارد و از این طریق می‌تواند در حوزه اقیانوس‌ها پیشرفت کند.

نماینده جمهوری اسلامی ایران در یونسکو در طی این دیدار، از آزمایشگاه‌ها و تجهیزات میدانی مؤسسه بازدید كرد و ضمن دریافت گزارش و توضیحات توسط کارشناسان مؤسسه، از نزدیک در جریان توانایی‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و میدانی مؤسسه قرار گرفتند.

در ادامه این نشست، دکتر وحید چگینی، رئیس موسسه ملی اقیانوس‌شناسی، به توضیح فعالیت‌های این مؤسسه پرداخت و از تلاش‌های دفتر نمایندگی ایران در یونسکو و بخصوص دکتر مجیدی و همکاران وی در فرانسه قدردانی کرد.