سال 2009 ميلادي، سال «زمين در خطر»

دبيركل اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت در بيانيه‌اي اعلام كرد: بر اثر تخريب منابع طبيعي شامل جنگل‌ها، مراتع، درياها و كوهستان‌ها، سال 2009 ميلادي از سوي اين اتحاديه سال «زمين در خطر» نامگذاري شده است.

ژوليا مارتون لوفوغ، از سال 2008 ميلادي به‌عنوان سالي پر از چالش‌هاي زيستي – اجتماعي و اقتصادي براي كل جهان ياد كرد و گفت: سال گذشته ميلادي، مسئله بحران اقتصادي كه تقريبا سراسر جهان را با خود درگير كرد، بر محيط زيست كشورها نيز تاثير مخربي گذاشت.

وي افزود: بر اثر بروز بحران اقتصادي كه اكثر كشورهاي جهان را درگير كرد، دولت‌ها  از يك سو، براي ادامه بقاي خود و ملت شان از منابع طبيعي استفاده كردند و  روز به روز بر گرماي زمين افزودند و ازسوي ديگر، منابع طبيعي و مراتع و جنگل‌ها را رو به نابودي كشاندند.

واكنش كارشناسان در اين باره

دكتر الميرا ايلياتي، كارشناس توسعه پايدار در اين باره به خبرنگار ما گفت: اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت، يك مرجع معتبر و رسمي بين‌المللي است كه به‌طور معمول آرا و نظرات آن در سراسر جهان پذيرفته مي‌شود.

قطعا مي‌توان شاهد بود در سال جديد ميلادي، نگاه دولت‌هاي جهان به موضوع حفاظت و طبيعت جدي‌تر بوده و رسانه‌هاي بين‌المللي نيز در اين باره تمركز بيشتري داشته باشند.

وي در باره تاثير احتمالي اين نامگذاري در ايران اظهار داشت: تجربه‌هاي قبلي نشان داده است چندان نمي‌توان در اين باره اميدوار بود. 3 سال پيش به‌عنوان سال جهاني مبارزه با بيابان‌زايي اعلام شده بود اما با آنكه كشور ما يكي از خطرپذيرترين كشورها در برابر اين پديده است، سازمان حفاظت محيط زيست و متولي مستقيم موضوع يعني وزارت جهاد كشاورزي و سازمان جنگل‌ها و مراتع حتي در حد انتشار يك اطلاعيه هم در اين باره واكنش نشان ندادند.

دكتر بهروز دهزاد، استاد دانشگاه شهيد بهشتي‌نيز در گفت‌وگو با همشهري، نامگذاري سال 2009 را تحت اين عنوان، يك هشدار دانست و گفت: اين نشان مي‌دهد كه هشدارهاي كارشناسان طي 3 الي 4 دهه اخير مبني بر اينكه خطراتي زمين را تهديد مي‌كند، درحال ظاهر شدن است و ناگزير بايد آن را جدي تلقي كرد.

اين اكولوژيست تصريح كرد: بزرگ‌ترين خطري كه زمين را تهديد مي‌كند گرم شدن زمين و تشكيل لايه اسيد كربنيك است كه مانع فرار گرما از سطح زمين مي‌شود.

اين لايه در آغاز پيدايش زمين وجود داشت، اما تحت فشار اكسيژن براي هميشه در زمين مدفون و زمين از شر اين هيولا راحت شد و گياهاني كه تحت فشار اين لايه در زمين مدفون شده بودند، تبديل به نفت‌وگاز شدند؛

ولي با كشف نفت، اين غول خفته دوباره از زير زمين بيرون كشيده شد و در حال حاضر با مصرف بي‌حساب اين انرژي، وضعيت به سمتي پيش مي‌رود كه زمين دوباره به شرايط قبل از حيات باز مي‌گردد به همين دليل است كه اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت امسال را با اين احساس خطر شديد، سال« زمين در خطر» نامگذاري كرده است.

دهزاد افزود: اكنون بسياري از كشورهاي توسعه يافته عمق خطر را دريافته‌اند و در تصميم‌گيري‌هاي اقتصادي و سياسي‌شان معيارهاي زيست محيطي را لحاظ مي‌كنند ؛

نگراني بيشتر از سوي كشورهايي است كه عمده منابع‌شان منابع طبيعي است و براي ادامه حيات اقتصادي خود به شدت از اين منابع استفاده مي‌كنند، منابعي كه استفاده از آنها در جهت هر چه به خطر انداختن زمين است ،بايد براي اين كشورها فكري كرد؛ چرا كه به همان ميزاني كه كشورهاي توسعه يافته در اين تكاپوي جهاني سهم دارند كشورهاي در حال توسعه هم بايد سهم داشته باشند.

اين استاد دانشگاه در پايان خاطر نشان كرد: متأسفانه كشور ما در رده نخست كشورهايي است كه به شدت از منابع طبيعي بهره برداري مي‌كند. اين مصرف بي‌رويه انرژي كه در كشور معمول است بلايي است كه بايد با برنامه ريزي‌هاي علمي و دقيق كنترل و جايگزين شود.

اين گزارش مي‌افزايد، در كنفرانس محيط زيست كه اخيرا توسط اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت در بارسلوناي اسپانيا برگزار شد، تاكيد شد كه تمامي كشورهاي جهان اعم از «فقير و غني» و «توسعه يافته و در حال توسعه» بايد براي نجات كره زمين، حيات وحش و محيط زيست تلاش كنند.

منبع:همشهری آنلاین

گزارش خسارات بلایای طبیعی جهان در سال 2008

یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های بیمه جهان اعلام کرد سال گذشته میلادی از نظر بلایای طبیعی یکی از سخت‌ترین سال‌ها بوده است.

به گزارش بي‌بی‌سی مونیخ آر ای در این باره اعلام کرد تاثیر فجایع این سال هم از نظر تاثیرات جانی و هم تاثیر اقتصادی بیشتر از سال 2007 بوده است.

این شرکت عنون کرده است گرمایش جهانی تاثیر زیادی بر مخرب بودن بلایای طبیعی مانند سیل و  توفان‌های اقیانوسی داشته است. این شرکت در همین راستا خواسته است که دولت‌ها بر میزان گازهای گلخانه‌ای نظارت بیشتری داشته باشند تا از میزان بلایای طبیعی غیرقابل‌کنترل بیشتر کاسته شود.

شرکت مونیخ آر ای در بیانیه سالانه خود اعلام کرده گرچه در سال گذشته رویدادهای زیان‌بار کمتری به وقوع پیوسته است اما تاثیر این فجایع بیشتر بوده است. در این سال حدود 220 هزار نفر در فجایعی همچون توفان‌، سیل و  زمین لرزه جان خود را از دست دادند که بیتشرین میزان از سال 2004 به بعد به شمار می‌رود؛ سالی که در آن سونامی بزرگ جنوب شرقی آسیا باعث کشده شدن ده‌ها هزار نفر شد.

در همین حال خسارت‌های جهانی در این سال حدود 200 میلیارد دلار بوده، که حدود 45 میلیارد دلار خسارت بیمه‌نشده بخشی از آن بوده است و این میزان کلا 50 درصد بیشتر از سال 2007 است. این میزان خسارت سال 2008 را پس از سال‌های 1998 و 2005 به سومین سال پرخسارت تبدیل کرده است. در سال‌های 1995 و 2005 به ترتیب زمین‌لرزه کوبه در ژاپن و توفان کاترینا درآمریکا خسارت‌های بی‌شماری به جا گذاشه بودند.

در میان قاره‌ها آسیا قاره‌ای بوده که بیشترین میزان خسارت بلایای طبیعی متوجه آن بوده است. توفان نارگیس در میانمار نزدیک 130 هزار نفر را کشت و منطقه دلتای ایراوادی را با خاک یکسان کرد [میانمار در بحران توفان]. این در حالی بود که زمین‌لرزه استان سیچوان در چین هم حدود 70 هزار قربانی گرفت و ملیون‌های بی‌خانمان به جا گذاشت [زلزله 7.8 ریشتری چین را لرزاند]. مونیخ آر‌ ای اعلام کرده است که خسارت 85 میلیارد دلاری زلزله سیچوان، این زلزله را پس از کوبه به دومین زلزله پرهزینه تبدیل کرده است.

در حالی که توفان نارگیس و زلزله سیچوان بیشترین‌ تلفان جانی را به همراه داشتند، بیشتر خسارت‌های مالی ناشی از آن‌ها هم بیمه نشده بود.

گران‌ترین تک‌رویداد سال گذشته اما توفان اقیانوسی آیک بود که 30 میلیارد دلار خسارت به بار آورد. آیک یکی از یکی از 5 توفان گرمسیری سال در آمریکای شمالی بود. در این سال همچنین 16 توفان گرمسیری در امریکا شمالی اتفاق افتاد و تقریبا 1700 گردباد آمریکا را درنوردید که مجموعا میلیاردها دلار خسارت به جا گذاشتند. معادل چنین خسارتی را جبهه‌های کم‌فشار هوا در اروپا به بار آوردند.

مونیخ آر ‌ای به گزارش‌های سازمان جهانی هواشناسی استناد کرده و اعلام کرده است 2008 گرم‌ترین سال تاریخ از زمانی بوده است که میزان گرمای زمین اندازه‌گیری می‌شده است. این به این معناست که گرم‌ترین ده سال جهان در 12 سال گذشته ثبت شده‌اند.

رئیس مرکز ریسک‌های هواشناسی مونیخ آر ای در این باره گفته است: خیلی محتمل به نظر می‌رسد که افزایش گرم‌شدن اتمسفر به خاطر گازهای گلخانه ی است که توسط فعالیت‌های بشری تولد می‌شود. نتیجه هم روشن است: وقتی که دما افزایش می‌یابد بخار بیشتری تولید می‌شود و اتمسفر قابلیت بیشتری برای جذب بخار آب دارد و در نتیجه میزان انرژی بیشتر خواهد بود. ماشین طبیعت بر سرعت خود می‌افزاید، رویدادهای هواشناسی سهمگین‌تری خلق می‌کند و در نهایت خسارت بیشتری به بار می‌آود.

شرکت مونیخ‌ آر ای اعلام کرده است که رهبران جهان باید قوانین موثری برای کاهش خروجی دی‌اکسید کربن وضع کنند تا جلوی اثرات گرمایش جهانیرا بگیرند و آینده‌ای را تضمین کنند که نسل بعد مجبور نباشد در آن با بلایای طبیعی غیرقابل کنترلی زندگی کند.

در گزارش شرکت آمده است: اگر ما خیلی معطل کنیم، هزینه بیشتری متوجه نسل‌های بعدی خواهد شد.

چین و ماهواره های هواشناسی

چين ماهواره هواشناسي ديگري به فضا مي‌فرستد

مدير سازمان هواشناسي چين (MCA) از پرتاب فنگ‌يان-4 تا سال 2013 خبر داد.

مدير سازمان هواشناسي چين (MCA) از پرتاب فنگ‌يان-4 تا سال 2013 خبر داد. اين پروژه شامل ماهواره‌هايي مجهز به ايستگاه‌هاي هواشناسي نسل دوم است.

دانشمندان و مهندسين دست اندرکار معتقدند اف‌واي-4 مي‌تواند در پيش بيني هرچه دقيق‌تر وضعيت هوا، رطوبت و جلوگيري از صدمات حوادث طبيعي، به چين کمک فراواني کند. لازم به ذکر است که اکنون پروژه در فاز ارائه پيشنهاد قرار دارد.  يکي از مديران اين سازمان مي‌گويد: "با به کارگيري اف‌واي-4  توانايي چين براي نظارت بر سيستم‌هاي ابري و دما و رطوبت اتمسفر افزايش چشمگيري مي‌يابد."

 به گزارش ايسا، چين در نظردارد تا سال 2020، 22 فروند ماهواره ديگر به فضا پرتاب نمايد که از اين 22 فروند،4 فروند از سري اف‌واي-2، 12 فروند از سري اف‌واي-3  و 6 فروند از نوع اف‌واي-4 مي‌باشد. دولت چین از اف‌واي-3 براي پيش بيني هوا در بازي‌هاي المپيک استفاده کرده است. اف‌واي-3  مي‌تواند اطلاعات لازم براي پيش بيني هوا طي 10 تا 15 روز آينده را در اختيار كاربران بگذارد.

ماهواره هواشناسی چین به فضا رفت

چين  يک ماهواره هواشناسي و نظارت بر حوادث غيرمترقبه را به فضا پرتاب کرد.

خبرگزاري آلمان از پکن گزارش داد، اين ماهواره که فنگ يون – 2 - 06 نام دارد، ساعت هشت و 54 دقيقه (به وقت محلي) به فضا پرتاب شد و 24 دقيقه بعد در مدار قرار گرفت.اين ماهواره 1390 کيلوگرم وزن دارد و با موشک لانگ مارش – 3 اي، از مرکز فضايي شين جيانگ در استان سيچوان واقع در جنوب غربي اين کشور پرتاب شد.

قرار است این ماهواره به منظور تقويت امور هواشناسي به دو ماهواره قبلی این کشور بپیوندد.

آلودگی و مه دود فتوشیمیایی

بسیاری از مناطق شهری با پدیده آلودگی هوا روبه‌رو هستند که در جریان آن ، سطوح نسبتا بالایی از ازن در سطح زمین که جزء نامطلوبی از هوا در ارتفاعات کم است، در نتجه واکنش نور القایی آلاینده‌ها تولید می‌شود. این پدیده را مه دود نور شیمیایی می‌نامند و گاهی از آن به عنوان "لایه ازن در مکانی نادرست" از نظر تشابه آن با مسئله تهی شدن ازن استراسفر یاد می‌کنند. فرآیند تشکیل مه دود در واقع شامل صدها واکنش مختلف است که دهها ماده شیمیایی را دربرمی‌گیرد و بطور همزمان رخ می‌دهند. در واقع ، هوای شهرها را به "واکنشگاههای شیمیایی عظیم" تشبیه کرده‌اند. پدیده مه دود شیمیایی ، نخستین بار در دهه 1940 در لوس آنجلس مشاهده شد و از آن زمان ، عموما به این شهر بستگی داده شده است. اما در دهه‌های اخیر با کنترل آلودگی هوا مسئله مه دود در شهر لوس آنجلس بطور نسبی تخفیف پیدا کرده است. از نظر کمی ، اکثر کشورها و همچنین سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، حدی را برای حداکثر غلظت مجاز اوزون در هوا در نظر گرفته‌اند که در حدود 100ppb (میانگین غلظتها در طول زمان یک ساعت) است. اوزون در هوای پاکیزه تنها به چند در صد این مقدار می‌رسد. واکنش دهنده‌های اصلی اولیه در یک پدیده مه دود نور شیمیایی ، اسید نیتریک ، NO و هیدروکربنهای سوخته نشده هستند که ازموتورهای احتراقی درون سوز به عنوان آلاینده در هوا منتشر می‌شوند. جزء مهم دیگر در تشکیل مه دود ، نور خورشید است. 

نشست هواي سرد در نزديک زمين، علت اصلي تشديد آلودگي هوا در تهران است

مدير گروه پژوهشي هواشناسي دينامکي و هم ديدي پژوهشکده هواشناسي گفت: تشديد آلودگي هوا دلايل مختلفي دارد که نشست هواي سرد در نزديک زمين در فصول سرد سال يکي از دلايل اصلي آن است.
ایرنا ، مجيد آزادي افزود: معمولا در فصل پاييز و زمستان که هوا سرد مي شود پديده نشست هواي سرد در سطح زمين رخ مي دهد و اگر دراين حالت، حرکت صعودي هوا وجود نداشته باشد، آلاينده هاي موجود در هوا در مجاورت سطح زمين حبس خواهند شد.
وي اظهار داشت: ‌آلودگي هوا در شب در عمق حدود يک کليومتر از سطح زمين حبس مي شود و چون هواي سرد سنگين است حرکت نمي کند و آلودگي جمع مي شود که با بالا آمدن خورشيد و گرم شدن تدريجي زمين از پايين ، هواي سرد به تدريج گرم و به سمت بالا مي رود که اين امر باعث بالا رفتن هواي سرد و کاهش آلودگي مي شود.
عضو هيات علمي پژوهشکده هواشناسي در خصوص دلايل تشديد آلودگي در مناطق مختلف از جمله تهران گفت: برخي مناطق دنيا از نظر شرايط اقليمي ،‌ناهمواري و جغرافيايي مستعد افزايش آلودگي و حبس آن هستند که تهران نيز شامل اين مناطق مي شود.
وي توضيح داد: البته مسئله نشست هواي سرد و تشديد آلودگي در مناطق مختلف رخ مي دهد ولي در زمان کوتاهي از بين مي رود، اما تهران به علت موقعيت جغرافيايي و قرار گرفتن بين رشته کوهها، مستعد تشديد آلودگي است و چون خروجي ندارد آلودگي مي تواند در آن جا ماندگار شود.
اين کارشناس، تردد خودروها و توليد آلودگي توسط کارخانجات را از ديگر دليل تشديد آلودگي هوا بيان کرد.
آزادي اظهار داشت: يکي از سازو کارهاي طبيعي کاهش آلودگي هوا در تهران وزش بادهاي کوه به دشت است ،‌يعني زماني که اين پديده رخ مي دهد بادهايي از سمت کوه به سمت شهر مي وزد و آلودگي را تخليه مي کند، اما به نظر مي رسد ساختمانهاي بلندي که ساخته شده تغييراتي دراين ساز و کار ايجاد کرده است و احتمالا مانع تخليه آلودگي مي شود.
وي اضافه کرد: برخي متخصصان احتمال مي دهند که وجود ساختمان هاي بلند در ارتفاعات موجب تغيير در مسير وزش باد و مانع ورود باد به سمت پايين و دشت مي شود و اين مسئله آلودگي را تشديد مي کند.
مدير گروه پژوهشي هواشناسي دينامکي و هم ديدي پژوهشکده هواشناسي با اشاره به اينکه با اين تعاريف در تهران سه عامل باعث تشديد آلودگي هوا مي شود، گفت: ايجاد آلودگي توسط مردم ، وضعيت ناهمواري تهران و ساخت ساختمان هاي بلندي که احتمال مي رود مانع وزش بادهاي کوه به دشت شوند از جمله دلايل تشديد آلودگي در تهران است.
آزادي افزود: ولي راه حل اصلي و نهايي براي جلوگيري از اين پديده را کاهش آلايندگي توسط کارخانجات و خودروها است.
وي در پايان گفت: پديده تشديد آلودگي در فصل زمستان هميشه وجود دارد که با توجه به شرايط کم و زياد مي شود. اما وقتي باد مي وزد و آلودگي راتخليه مي کند اين وضعيت به طور موقت از بين مي رود.

تاثيرات گرمايش بر توليد و مصرف انرژي

مصرف بي‌رويه انرژي و استفاده بيش از حد از سوخت‌هاي فسيلي موجب گرم شدن زمين شده است؛ اما گرمايش زمين نيز طي دهه‌هاي آينده بر ميزان توليد و مصرف انرژي در سراسر دنيا تاثير خواهد گذاشت.

به طور مثال با گرم شدن آب و هوا از يك طرف انرژي لازم براي گرم كردن ساختمان‌ها كاهش خواهد يافت، اما از طرف ديگر انرژي بيشتري براي تهويه و خنك كردن هواي ساختمان‌ها مصرف خواهد شد. چنين تغييراتي راجع به مصرف انرژي در هر منطقه و هر فصل سال متفاوت خواهد بود. به نقل از دفتر طرح ملي تغيير آب‌وهوا، پيش‌بيني مي‌شود در ايران گرمايش زمين باعث افزايش تقاضاي برق به ميزان 20 هزار مگاوات در طول 50 سال آينده شود. با توجه به چنين افزايشي در مصرف انرژي بايد به فكر صرفه‌جويي و ذخيره انرژي در سال‌هاي آينده باشيم.

تغيير در ميزان بارش و تبخير در مناطق مختلف ممكن است دستيابي به انرژي آبي را آسان‌تر يا دشوارتر كند. مناطقي كه منابع اصلي انرژي آنها وابسته به سدها و انرژي آبي است، دچار مشكل خواهند شد. دفتر طرح ملي آب و هوا نيز از كاهش بازده نيروگاه‌هاي حرارتي و كاهش در توليدات نيروگاه‌هاي آبي در اثر كاهش سطح آب پشت سدها در ايران گزارش مي‌دهد.افزايش ميزان طوفان‌ها و سيل‌ها در مناطقي كه انتظار چنين وقايعي را ندارند، آسيب‌هايي به تاسيسات انتقال انرژي خواهد زد كه از جمله آنها مي‌توان به تخريب نواحي ساحلي، اسكله‌هاي نفتي و تاسيسات گاز و پتروشيمي در نواحي ساحلي جنوبي ايران بر اثر طوفان‌هاي دريايي شديد اشاره كرد.همچنين گرمايش زمين ممكن است برخي از منابع انرژي‌هاي تجديدپذير را از بين ببرد. اگر تغييرات اقليم موجب ابري شدن هوا در برخي مناطق شود، آن مناطق از انرژي خورشيدي محروم خواهند شد. تغيير در ميزان وزش بادها انرژي باد را دستخوش دگرگوني خواهد كرد و تغييرات در رشدونمو گياهان انرژي بيومس را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

البته اين را بايد در ذهن داشته باشيم كه كاهش يا افزايش توليدات و مصرف انرژي فقط وابسته به گرمايش زمين نيست، بلكه عواملي چون پيشرفت صنعت و فناوري، رشد جمعيت و بازدهي انرژي نيز بر آن تاثيرگذارند.

منبع:جام جم آنلاین